Σχέσεις Βυζαντίου-Δυσης. Αγώνες για τη διατήρηση των ιταλικών κτήσεων

ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

Ο ΕΛΛΗΝΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΙΤΑΛΙΑΣ

ΣΙΚΕΛΙΑ

• Το ελληνικό στοιχείο, που κατά την αρχαιότητα κατοικούσε στη Σικελία ενισχύθηκε κατά τον 7^ο και 8^ο αιώνα με την μετακίνηση εκεί πληθυσμών από την Ελλάδα εξαιτίας των σλαβικών επιδρομών.
• Η Σικελία χάθηκε για το Βυζάντιο στις αρχές του 10^ου αιώνα, αφού οι Άραβες ολοκλήρωσαν την κατάληψή της. Πολλοί Έλληνες της περιοχής έφυγαν και εγκαταστάθηκαν στη νότια Ιταλία.

ΝΟΤΙΑ ΙΤΑΛΙΑ

• Το ελληνικό στοιχείο, που κατά την αρχαιότητα κατοικούσε στη Νότια Ιταλία ενισχύθηκε κατά τον 7^ο και 8^ο αιώνα με την μετακίνηση εκεί πληθυσμών από την Ελλάδα εξαιτίας των σλαβικών επιδρομών.
• Μετά την κατάληψη της Σικελίας από τους Άραβες τον 10^ο αιώνα, ο ελληνικός πληθυσμός της Νότιας Ιταλίας ενισχύθηκε με την άφιξη πολλών Σικελιωτών (Ελλήνων της Σικελίας)
• Η βυζαντινή Νότια Ιταλία περιελάμβανε τα θέματα                                                                     α)Λογγοβαρδίας                                                                    β)Καλαβρίας                                                                          γ)Λουκανίας   και συνόρευε στο βορρά με κρατίδια που προσπαθούσαν να παραμείνουν αυτόνομα ανάμεσα στο Βυζάντιο και το Γερμανικό Κράτος

Η ΙΤΑΛΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΩΝ ΜΑΚΕΔΟΝΩΝ – ΣΧΕΣΕΙΣ ΜΕ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Η δυτική ή ιταλική πολιτική των Μακεδόνων αποσκοπούσε στη :

1. διατήρηση και επέκταση των βυζαντινών κτήσεων

2. απόκρουση των αραβικών επιθέσεων και της γερμανικής απειλής

Ο Κωνσταντίνος Ζ’ (908-920)

• Προσπάθησε να εξασφαλίσει συμμάχους στη Δύση κι έτσι αντάλλαξε πρεσβείες με τους ηγέτες της.
• Νικήθηκε στρατιωτικά από τους Άραβες (μέσα 10^ου αιώνα) 

  
Ο Νικηφόρος Φωκάς (963-969)

• Ακολούθησε αμυντική τακτική απέναντι στους Άραβες της Σικελίας και στους Γερμανούς.
• Στηρίχθηκε σε συμμαχίες με ιταλούς ηγεμόνες (βόρεια της Βυζαντινής Ιταλίας) και στη βοήθεια του τοπικού πληθυσμού.
• Τα προβλήματα αυξήθηκαν, όταν ο γερμανός ηγεμόνας Όθων Α’ ανακηρύχθηκε «βασιλεύς Ιταλίας» (951) και στέφθηκε από τον πάπα στη Ρώμη «αυτοκράτωρ Ρωμαίων» (962)

Μετά από ανταλλαγή πρεσβειών, ο πρεσβευτής του Όθωνα, Λιουτπράνδος (επίσκοπος Κρεμώνας) ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη το 968 για να προτείνει :  

1. ειρήνη    
2. γάμο του γερμανού διαδόχου με μια βυζαντινή πριγκίπισσα 
3.  προίκα για το γάμο αυτό τις βυζαντινές κτήσεις στη Νότια Ιταλία                                         

  Ο Νικηφόρος Φωκάς απέρριψε τις προτάσεις και ταπείνωσε τον Λιουτπράνδο, που γύρισε άπρακτος στη Δύση.

Ο Ιωάννης Τζιμισκής (969-976)

·         Συνένωσε τα τρία ιταλικά θέματα και ίδρυσε το κατεπανάτο Ιταλίας (975). Ο κατεπάνω (=διοικητής) της Ιταλίας έδρευε στο Μπάρι.

·         Ακολούθησε μετριοπαθή πολιτική απέναντι στους Γερμανούς.

·         Το 972 η ανεψιά του αυτοκράτορα Θεοφανώ παντρεύτηκε στη Ρώμη τον Όθωνα Β’ (διάδοχο του γερμανικού θρόνου)

Ο Βασίλειος Β’ ο Βουλγαροκτόνος (976-1025)

• Στα χρόνια του, ο Όθων Β’ διέσχισε τη Νότια Ιταλία που αποτελούσε βυζαντινό έδαφος, αλλά συντρίφτηκε από τους Άραβες σε ναυμαχία που έγινε στον Κρότωνα (λιμάνι της νότιας Ιταλίας) το 982.
• Μετά το θάνατο του Όθωνα, οι σχέσεις Βυζαντίου και Γερμανών βελτιώθηκαν, ενώ η επιρροή του βυζαντινού πολιτισμού στη Γερμανία ενισχύθηκε, ειδικά όταν η Θεοφανώ επιτρόπευε τον ανήλικο διάδοχο του γερμανικού θρόνου.
• Αντιμετώπισε με επιτυχία τους εξωτερικούς κινδύνους με τη βοήθεια της Βενετίας και της Πίζας.
• Παραχώρησε τα πρώτα εμπορικά προνόμια στους Βενετούς, τα οποία αργότερα διευρύνθηκαν από τους Κομνηνούς.

Α. Βρείτε με ποιον ή ποιους όρους από τη στήλη Β ταιριάζει κάθε όρος της στήλης Α : 
                   Α                                                                                       Β
1. «Αυτοκράτωρ Ρωμαίων»                                       α. Ιωάννης Τζιμισκής
2. Ήττα από Άραβες                                                   β. Μεγάλη Ελλάδα
3. Εκδίωξη Λιουτπράνδου                                          γ. Νικηφόρος Φωκάς
4. Θεοφανώ                                                                 δ. Κωνσταντίνος Ζ΄
5. Κατεπάνω                                                                ε. Όθων Α΄
6. Βυζαντινή Ν. Ιταλία                                                στ. Διοικητής Ιταλίας
7. Πρώτα εμπορικά προνόμια στους Βενετούς           ζ. Βυζαντινή επιρροή στους Γερμανούς
8. Κατεπανάτο Ιταλίας                                                η. Βασίλειος Β΄ο Βουλγαροκτόνος
9. Ν. Ιταλία και Σικελία                                              θ. Όθων Β΄
10. Αμυντική πολιτική έναντι Αράβων-Γερμανών    ι. Θέματα Λογγοβαρδίας, Καλαβρίας,                                                                                                            Λουκανίας


Β. Μελετήστε το υλικό και απαντήστε στις ερωτήσεις : 
1. Ποια περιοχή και γιατί ονομάστηκε στην αρχαιότητα Μεγάλη Ελλάδα ;
2. Σε ποιους λόγους οφειλόταν η πύκνωση του ελληνικού πληθυσμού στη Ν. Ιταλία από τον 7 ο ως το 10ο αιώνα ;
3. Ποιοι ήταν οι βασικοί άξονες της ιταλικής πολιτικής των Μακεδόνων αυτοκρατόρων ;
4. Ποιοι αυτοκράτορες χρησιμοποίησαν τις διπλωματικές αποστολές στην εξωτερική τους πολιτική ; 5. Ποιος αυτοκράτορας διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις με τους Γερμανούς και ποιος τις αποκατέστησε; Με ποιο τρόπο ;
6. Ποιος παραχώρησε πρώτος εμπορικά προνόμια στους Βενετούς ;