ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ - ΑΦΙΞΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΝΟΤΗΤΑ 27

ΜΑΘΗΜΑ ΣΤΟ ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ - ΕΝΟΤΗΤΑ 28


Τι συγκρατούμε από την ενότητα:

• Αιτήματα Στρατιωτικού Συνδέσμου, Κίνημα στο Γουδί, συλλαλητήριο 14ης Αυγούστου
• Κύριες μεταρρυθμίσεις Αναθεωρητικής Βουλής
• Ίδρυση 2 νέων κομμάτων: Κόμμα Φιλελευθέρων και Κόμμα Κοινωνιολόγων
• Προετοιμασία για τις εθνικές διεκδικήσεις

ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ

Το κίνημα στο Γουδί (1909)
Τα αίτια-συνθήκες που προκάλεσαν το κίνημα στο Γουδί
Οικονομικά	Η χώρα, στα τέλη του 19ου αιώνα, αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα λόγω: -      της πτώχευσης του 1893, -      της επιβολής του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου (1898), -      των πολεμικών αποζημιώσεων στην Τουρκία μετά την ήττα του 1897, -      της αποπληρωμής δανείου από τις Δυνάμεις. Στις αρχές του 20ού αιώνα περιορίζονται οι εξαγωγές των ελληνικών προϊόντων. Παράλληλα, μειώνονται τα εμβάσματα των Ελλήνων μεταναστών από Αμερική και Αίγυπτο. Επιβάλλεται δυσβάστακτη φορολογία στις λαϊκές τάξεις.
Εθνικά	Στην Ελλάδα κυριαρχεί: -      αίσθημα ντροπής εξαιτίας της ήττας στον πόλεμο του 1 897, -     δυσαρέσκεια για τη μη προώθηση των εθνικών διεκδικήσεων και την έλλει­ψη βοήθειας προς τους αλύτρωτους Έλληνες, ώστε να απελευθερωθούν («άψογη στάση»).
Πολιτικά-πολιτειακά	Επικρατεί πολιτική αστάθεια: -      σχηματισμός αλλεπάλληλων κυβερνήσεων, -      μεγάλες αδυναμίες κομμάτων. Οι επεμβάσεις του βασιλιά στην πολιτική ζωή της χώρας και στις ένοπλες  δυ­νάμεις (διορισμός πριγκίπων σε ηγετικές θέσεις του στρατεύματος) και η σύ­γκρουση του πρίγκιπα Γεώργιου με το Βενιζέλο επιδεινώνουν την κατάσταση.
Συντεχνιακά - επαγγελματικά	Παρατηρείται στασιμότητα στην ιεραρχική εξέλιξη στο στράτευμα.
Στρατιωτικός  Σύνδεσμος Πρόκειται για μια οργάνωση κατώτερων αξιωματικών. Ιδρύθηκε το Μάιο του 1909. Αργότερα, τον Ιούλιο του 1909, εξέλεξε αρχηγό το συνταγματάρχη Νικ. Ζορμπά. Η εκδήλωση του κινήματος: ·         Φορέας του κινήματος ήταν ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, οργάνωση που ιδρύθηκε το Μάιο του 1909 από κατώτερους αξιωματικούς, που δυσφορούσαν για τα φαινόμενα ευνοιοκρατίας στο στρατό και για την κακή κατάσταση των ενόπλων δυνάμεων. Χρόνος και τόπος εκδήλωσης: 15 Αυγούστου 1909 στο στρατόπεδο στο Γουδί.
	Τα αιτήματα του Στρατιωτικού Συνδέσμου: ·         Αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων. ·         Μεταρρυθμίσεις: Ø  στη διοίκηση του κράτους, Ø  στην οικονομία, Ø  στη δικαιοσύνη, Ø  στην εκπαίδευση. Η λαϊκή υποστήριξη προς το κίνημα: ·         Προκλήθηκε έκρηξη γενικότερων λαϊκών αιτημάτων που συνοψίζονταν στο αίτημα της  «Ανόρθωσης» του κράτους. ·         14 Σεπτεμβρίου 1909: Λαϊκή υποστήριξη προς το κίνημα με εντυπωσιακό συλλαλητήριο στην Αθήνα, οργανωμένο από το Στρατιωτικό Σύνδεσμο και επαγγελματικές οργανώσεις. Πρόσκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου προς το Βενιζέλο: ·         Μετά την αποτυχία της κυβέρνησης Μαυρομιχάλη να υλοποιήσει τις επιδιώξεις του Συνδέσμου, η ηγεσία του κάλεσε στην Αθήνα τον Ελευθέριο Βενιζέλο, πολιτικό που είχε διακριθεί στην Κρήτη, κυρίως στους αγώνες των Κρητικών για ένωση με την Ελλάδα.

Ο ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ 

(1909 - 1912)

Η άρνηση του Βενιζέλου

Ο Βενιζέλος αρνήθηκε την πρόσκληση του Στρατιωτικού Συνδέσμου να αναλάβει την πρωθυπουργία γιατί δε συμφωνούσε με την κατάργηση της μοναρχίας (πίστευε ότι έτσι θα διχαζόταν ο λαός).

Η συμφωνία για εκλογές

Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος, ο βασιλιάς, τα παλιά κόμματα και ο Βενιζέλος συμφώνησαν ώστε να γίνουν εκλογές που θα αναδείκνυαν Αναθεωρητική Βουλή και όχι Συντακτική (όπως ήθελαν κάποιοι).

Οι εκλογές

Έγιναν δύο φορές εκλογές, τον Αύγουστο και το Νοέμβριο του 1910. Το κόμμα του Βενιζέλου, που μόλις είχε ιδρυθεί και αποτελούνταν από νέους πολιτικούς, το Κόμμα των Φιλελευθέρων κέρδισε τις εκλογές και την πλειοψηφία στη Βουλή.

Το αναθεωρημένο Σύνταγμα του 1911

• Προστάτευε αποτελεσματικότερα τις ατομικές ελευθερίες
• Το κράτος μπορούσε να αφαιρεί από τους ιδιοκτήτες μεγάλες εκτάσεις γης, δίνοντάς τους αποζημιώσεις και να τα μοιράζει σε ακτήμονες.
• Οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν πλέον μόνιμοι
• Απαγόρευε στους στρατιωτικούς και στους δημόσιους υπάλληλους να εκλέγονται βουλευτές.

Σημαντικό ρόλο στις παραπάνω αποφάσεις έπαιξε η Ομάδα των Κοινωνιολόγων (ολιγομελής, αλλά ιδιαίτερα προοδευτική κοινοβουλευτική ομάδα) του Αλέξανδρου Παπαναστασίου.

Η αναδιοργάνωση του στρατού.

Ο Βενιζέλος ασχολήθηκε με την αναδιοργάνωση των ενόπλων δυνάμεων:

• Φρόντισε να αποκτήσει επιρροή στο στράτευμα
• Επιδίωξε την αξιοποίηση όλων των αξιωματικών
• Επανέφερε στην αρχηγία του στρατού τον διάδοχο Κωνσταντίνο (κίνηση που προκάλεσε αντιδράσεις ανάμεσα στους βενιζελικούς).

Γιατί ο Βενιζέλος έκανε όλα τα παραπάνω;

Όλες οι παραπάνω πολιτικές πρωτοβουλίες δείχνουν ότι ο Βενιζέλος πίστευε ότι η Ελλάδα γρήγορα θα έμπαινε σε πόλεμο. Έτσι επιδίωξε τον συμβιβασμό με τον βασιλιά, την ενίσχυση των ασθενέστερων κοινωνικά τάξεων και τη στρατιωτική ανασυγκρότηση της χώρας.

Νέες εκλογές του 1912

Το Κόμμα των Φιλελευθέρων θριάμβευσε. Η βουλή ανανεώθηκε με την εκλογή πολλών νέων βουλευτών.

Ίδρυμα Ελευθέριος Βενιζέλος