Κρητικό Ζήτημα, Βαλκάνια

ΕΘΝΙΚΟΙ/ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ

ΕΝΟΤΗΤΑ 21, ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ 22, ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

Το Κρητικό ζήτημα (1821-1905)

Ø  Η Κρήτη, μετά την κατάπνιξη της Επανάστασης του 1821, προσφέρθηκε από το σουλτάνο στον Μοχάμετ Άλι της Αιγύπτου. Ø  Υπό αιγυπτιακή διοίκηση παρέμεινε έως το 1840, οπότε επανήλθε στο σουλτάνο. Ø  Μέχρι το 1912 βρισκόταν διαρκώς σε επαναστατικό αναβρασμό, προκειμένου να ενωθεί με την Ελλάδα (Κρητικό ζήτημα). Ø  Λαμπρότερη και τραγικότερη ήταν η μεγάλη επανάσταση του 1866. Τότε (8 Νοεμβρίου 1866) ανατινάχτηκε η μονή του Αρκαδίου (ολοκαύτωμα). Ø  Το 1868 παραχωρήθηκε στην Κρήτη ο Οργανικός Νόμος, είδος τοπικού συ­ντάγματος.    Το 1878 παραχωρήθηκε στην Κρήτη η σύμβαση της Χαλέπας, που θέσπισε την ημιαυτονομία στο νησί. Καταργήθηκε το 1 889. Ø  Το 1898 οι Δυνάμεις, ύστερα από νέα επανάσταση των Κρητών, ίδρυσαν την αυτόνομη Κρητική Πολιτεία με διοικητή τον πρίγκιπα Γεώργιο, και υπουργό δι­καιοσύνης τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Ø  Το 1905 εκδηλώθηκε επανάσταση κατά του Γεώργιου στο θέρισο με επικεφα­λής το Βενιζέλο, τον Κων. Φούμη και τον Κων. Μάνο. Ø  Νέος διοικητής ορίστηκε ο Αλ. Ζαΐμης.

 Τα Βαλκάνια των αλληλοσυγκρουόμενων εθνικών επιδιώξεων

Η βαλκανική κρίση των ετών 1875-1878

·      Επαναστάσεις στην Ερζεγοβίνη, τη Βοσνία, τη Βουλγαρία.

·      Η Οθωμανική αυτοκρατορία απάντησε με μαζικές σφαγές.

·      Η Ρωσία κήρυξε τον πόλεμο στην Οθωμανική αυτοκρατορία το 1877.

·      Επαναστάσεις των ελληνικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η συνθήκη του Αγίου Στεφάνου  (Φεβρουάριος 1878)

Δημιουργία της «Μεγάλης Βουλγαρίας».

Το συνέδριο του Βερολίνου (Ιούνιος 1878)

 Ανάκληση των αποφάσεων της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.

Οι όροι του συνεδρίου του Βερολίνου:

·      Η Μεγάλη Βουλγαρία διασπάται σε αυτόνομη Βουλγαρία και αυτόνομη Ανατολική Ρωμυλία υπό την επικυριαρχία του Σουλτάνου.

·      Σερβία, Ρουμανία, Μαυροβούνιο κηρύχθηκαν ανεξάρτητα κράτη.

·      Μακεδονία, Ήπειρος, Θράκη παρέμειναν στην Οθωμανική αυτοκρατορία.

·      Η διοίκηση της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης ανατέθηκε στην Αυστροουγγαρία.

·      Η Κύπρος παραχωρήθηκε στην Αγγλία.

Η Ενσωμάτωση της Θεσσαλίας και της Άρτας (1881)

Ήρθε μετά από διαπραγματεύσεις με την τουρκική πλευρά.

Η προσάρτηση της Α. Ρωμυλίας από τη Βουλγαρία (1885)

Οι Βούλγαροι το 1885 προσάρτησαν την Ανατολική Ρωμυλία, παραβιάζοντας τους όρους της Συνθήκης του Βερολίνου.

Το Μακεδονικό Ζήτημα και ο Μακεδονικός αγώνας:

Μακεδονικό ζήτημα: η διεκδίκηση της Μακεδονίας από Έλληνες, Βούλγαρους και Σέρβους στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα που οδήγησε σε σύγκρουση, η οποία εκδηλώθηκε αρχικά ως αγώνας για τον έλεγχο της εκπαίδευσης και της θρησκευτικής συνείδησης των Μακεδόνων και σύντομα πήρε ένοπλη μορφή.

1893: ίδρυση της Μακεδονικής Επαναστατικής Οργάνωσης (ΕΜΕΟ).

1895: σχηματισμός της Ανώτατης Μακεδονικής Επιτροπής (Komitet).

1896-1897: δραστηριοποίηση των πρώτων ελληνικών ένοπλων ομάδων και προσωπικοτήτων, όπως οι Καραβαγγέλης, Δραγούμης, Κορομηλάς.

1898: οργάνωση στη Μακεδονία ένοπλων ομάδων Βουλγάρων, των κομιτατζήδων.

1903: οργάνωση από την ΕΜΕΟ της εξέγερσης του Ίλιντεν.

1904: άφιξη στη Μακεδονία Ελλήνων αξιωματικών, με ξεχωριστή μορφή τον Παύλο Μελά.

Το κίνημα των Νεοτούρκων 1908

Νεότουρκοι: Τούρκοι αξιωματικοί και διανοούμενοι που ίδρυσαν την οργάνωση Ένωση και Πρόοδος, προτάσσοντας την εθνική αντί για τη θρησκευτική τους ταυτότητα, και εκδήλωσαν το 1908 κίνημα με φιλελεύθερες ιδέες στη Θεσσαλονίκη, υποχρεώνοντας το Σουλτάνο να παραχωρήσει σύνταγμα.