Ελληνική επανάσταση και Ευρώπη

ΨΗΦΙΑΚΟ ΒΙΒΛΙΟ

ΕΝΟΤΗΤΑ 10 : Ελληνική Επανάσταση και Ευρώπη 1821-1822

1821-1822
Οι Έλληνες προσπάθησαν να εξασφαλίσουν τη συμπαράσταση των Ευρωπαίων, τόσο των ηγετών, όσο και των λαών. Γι’ αυτό στην Α’ Εθνοσυνέλευση διακήρυξαν ότι η επανάστασή τους δεν είχε σκοπό την κοινωνική ανατροπή, αλλά την ελευθερία…. Όμως οι συνθήκες στην Ευρώπη δεν ευνοούσαν την Ελλάδα λόγω της Παλινόρθωσης.
Κατά τα έτη 1821-1822 οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) κράτησαν αρνητική στάση απέναντι στην επανάσταση λόγω : 
1.    των συμφερόντων της κάθε χώρας
2.    της κοινής επιθυμίας να εμποδίσουν τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Έτσι, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ζήτησε βοήθεια από τους Ρώσους για την επανάσταση στις Ηγεμονίες, αυτοί αρνήθηκαν και καταδίκασαν την ελληνική επανάσταση.

1823
Αυτή τη χρονιά γίνεται μια μεγάλη αλλαγή. Υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας γίνεται ο Τζόρτζ Κάνιγκ, ο οποίος πιστεύει ότι η Αγγλία πρέπει να βοηθήσει την Ελλάδα να κερδίσει την ανεξαρτησία της, ώστε το νέο ελληνικό κράτος να αποτελέσει χρήσιμο συνεργάτη της Αγγλίας. Γι’ αυτό το λόγο αναγνώρισε τους Έλληνες ως εμπόλεμη δύναμη.

1824
Η Ρωσία βλέποντας ότι η Αγγλία κέρδιζε συμπάθειες στην Ελλάδα, γνωστοποίησε στις αρχές του 1824 το σχέδιο των τριών τμημάτων, που προέβλεπε το σχηματισμό τριών αυτόνομων ελληνικών ηγεμονιών. Το σχέδιο απορρίφθηκε τόσο από τους Τούρκους, όσο και από τους Έλληνες. 
Την ίδια χρονιά η Ελλάδα πήρε το 1ο δάνειο από την Αγγλία

1825
Η Ελλάδα παίρνει και δεύτερο δάνειο από την Αγγλία. Οι Έλληνες ηγέτες υπογράφουν την πράξη της υποτέλειας, ένα έγγραφο με το οποίο ζητούσαν από την Αγγλία να αναλάβει την προστασία της Ελλάδας. Ένας από τους λίγους που δεν υπέγραψαν ήταν ο Δημήτριος Υψηλάντης.

Τα κόμματα
Την περίοδο 1823-1825 δημιουργήθηκαν πολιτικά κόμματα που συνδέονταν με τις Δυνάμεις : 
1)    Το αγγλικό κόμμα με αρχηγό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο
2)    Το γαλλικό κόμμα με αρχηγό τον Ιωάννη Κωλέττη
3)    Το ρωσικό κόμμα με αρχηγούς τον Ανδρέα Μεταξά και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.


Το κίνημα του φιλελληνισμού
Στην Ευρώπη και στην Αμερική αναπτυσσόταν ο φιλελληνισμός, ένα κίνημα συμπαράστασης στους Έλληνες και στρεφόταν κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Ιερής Συμμαχίας. Οι παράγοντες που γέννησαν τον φιλελληνισμό : 
1)    ο φιλελευθερισμός
2)    η επαναστατικότητα που είχε σπείρει η γαλλική επανάσταση
3)    ο θαυμασμός προς τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό
4)    ο αποτροπιασμός για τις βιαιότητες των Τούρκων εναντίον των άμαχων Ελλήνων
5)    η συγκίνηση που είχαν προκαλέσει οι ελληνικές επιτυχίες
6)    ο τυχοδιωκτισμός (κάποιοι ελάχιστοι ενδιαφέρθηκαν για τα χρήματα και τα αξιώματα)


Οι φιλέλληνες : 
Α) ενίσχυσαν οικονομικά την επανάσταση με χρήματα και εφόδια
Β) βοήθησαν ηθικά με πολλές εκδηλώσεις συμπαράστασης
Γ) πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων π.χ. ο Άγγλος λόρδος Μπάιρον που πέθανε στο πολιορκημένο Μεσολόγγι το 1824.

1826
Από το 1826 οι Μεγάλες Δυνάμεις ήταν αποφασισμένες να λύσουν το ελληνικό ζήτημα.

1827
Υπογράφεται στις 6 Ιουλίου του 1827 η Ιουλιανή Συνθήκη του Λονδίνου από την Αγγλία, τη Ρωσία και τη Γαλλία με την οποία ιδρύεται αυτόνομο ελληνικό κράτος. Η Τουρκία αρνείται τη συνθήκη κι έτσι οι 3 δυνάμεις επεμβαίνουν : στη ναυμαχία του Ναβαρίνου οι στόλοι της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας συνέτριψαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο.

1828-1829
Γίνεται ρωσοτουρκικός πόλεμος στον οποίο η Τουρκία χάνει κι έτσι αναγκάζεται με τη Συνθήκη της Αδριανούπολης (1829) να δεχτεί την αυτονομία της Ελλάδας. Η Αγγλία και η Γαλλία προτείνουν την ανεξαρτησία για να κερδίσουν τη συμπάθεια των Ελλήνων.

1830
Στις 22 Ιανουαρίου/ 3 Φεβρουαρίου του 1830 υπογράφεται από την Αγγλία, τη Γαλλία και τη Ρωσία το ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ. Τα σύνορα της Ελλάδας ορίστηκαν ως τη γραμμή Αχελώου – Σπερχειού. Παράλληλα οι Δυνάμεις επέλεξαν τον πρίγκιπα Λεοπόλδο του Σαξ Κόμπουργκ ως ηγεμόνα της Ελλάδας. Αυτός όμως δεν αποδέχτηκε την εκλογή του.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ & ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

Γιατί ήταν αρνητική η  διεθνής συγκυρία;

• Στόχος των ευρωπαϊκών δυνάμεων ήταν η διαμόρφωση μιας ισορροπίας δυνάμεων, ενός status quo  (=σταθερή κατάσταση), που θα απέτρεπε στο μέλλον τις συγκρούσεις.
• Η Ευρώπη βίωνε την Παλινόρθωση (επιστροφή στη μοναρχία).
• Η ελληνική επανάσταση ήταν μια συνιστώσα (τμήμα) του ανατολικού ζητήματος (=ζήτημα που αφορούσε τη διατήρηση ή τη διάλυση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και απασχολούσε για μεγάλο χρονικό διάστημα τις Μεγάλες Δυνάμεις).

Γιατί τα δύο πρώτα χρόνια της Επανάστασης οι Μεγάλες Δυνάμεις κράτησαν σταθερά αρνητική στάση;

• Αυτό υπαγόρευαν τα συμφέροντά τους.
• Δεν επιθυμούσαν τη διάλυση του Οθωμανικού κράτους, γιατί αυτό θα τις έφερνε σε σύγκρουση μεταξύ τους (Ανατολικό Ζήτημα).

Ποια ενέργεια των Μ. Δ. αποδεικνύει  αυτή την αρνητική στάση;

• 1821-1822: καταδίκη της ελληνικής επανάστασης από τον τσάρο και επικράτηση του δόγματος της ακεραιότητας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ποιες  ήταν με χρονολογική σειρά οι  διπλωματικές εξελίξεις κατά τη διάρκεια της ελληνικής επανάστασης (1821-1830); ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΟΥΛΙΑΝΗ ΣΥΝΘΗΚΗ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ( 1827) ΚΑΙ  ΤΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ (1830).

• 1823: στροφή στην ευρωπαϊκή διπλωματία από τον Άγγλο υπουργό Εξωτερικών Τζόρτζ Κάνιγκ, που αναγνώρισε τους Έλληνες ως εμπόλεμη δύναμη.
• 1824: αντίδραση της Ρωσίας με την πρόταση του σχεδίου των τριών τμημάτων, το οποίο απορρίφθηκε και από το σουλτάνο και από τους Έλληνες.
• 1824-1825: σύναψη από τους επαναστάτες δύο δανείων με αγγλικές τράπεζες.
• 1825: υπογραφή από τους Έλληνες της πράξης προστασίας από τους Άγγλους.
• 1826: απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων να λύσουν το ελληνικό ζήτημα.
• 1827: υπογραφή από Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία της ιουλιανής συνθήκης του Λονδίνου (6 Ιουλίου) και ένοπλη επέμβασή τους, στη ναυμαχία του Ναβαρίνου, (8 Οκτωβρίου) όπου οι στόλοι των τριών Δυνάμεων συνέτριψαν τον τουρκοαιγυπτιακό στόλο.
• 1828-1829: ήττα του σουλτάνου στο ρωσοτουρκικό πόλεμο.
• 1829: απόδοχή από τον σουλτάνο των αποφάσεων των Δυνάμεων με τη συνθήκη της Αδριανούπολης.
• 1830: υπογραφή του Πρωτοκόλλου της Ανεξαρτησίας στο Λονδίνο (3 Φεβρουαρίου), με το οποίο οι 3 Δυνάμεις αποφάσισαν την ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους και επέλεξαν ως ηγεμόνα του τον Λεοπόλδο του Σαξ-Κόμπουργκ, αλλά ο ίδιος δεν αποδέχτηκε την εκλογή του.

Το κίνημα του φιλελληνισμού

Τι ήταν το κίνημα του φιλελληνισμού;

Ο φιλελληνισμός ήταν ένα κίνημα συμπαράστασης στους Έλληνες και στρεφόταν εναντίον τόσο της οθωμανικής απολυταρχίας, όσο και της Ιερής συμμαχίας.

Ποιες  ήταν οι αιτίες ανάπτυξης του φιλελληνισμού;

• ο φιλελευθερισμός και ο ριζοσπαστισμός της γαλλική επανάστασης,
• ο θαυμασμός των Ευρωπαίων για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό,
• ο αποτροπιασμός για τις βιαιότητες των Τούρκων,
• η συγκίνηση από τις ελληνικές επιτυχίες.

Ποια ήταν η προσφορά του φιλελληνισμού;

• οικονομική ενίσχυση,
• ηθική συμπαράσταση,
• προσωπική συμμετοχή φιλελλήνων στον Αγώνα.

Ποια είναι τα βασικά  διπλωματικά βήματα που  οδήγησαν στην ίδρυση ανεξάρτητου ελληνικού κράτους;

• Η Ιουλιανή Συνθήκη του Λονδίνου  (6 Ιουλίου 1827)  προέβλεπε την ίδρυση αυτόνομου κράτους.
• Η άρνηση του σουλτάνου να την αποδεχθεί οδήγησε στην Ναυμαχία του Ναυαρίνου  (8 Οκτωβρίου 1827).
• Ακολουθεί νέος ρωσοτουρκικός πόλεμος (1828-1829) που υποχρεώνει τον σουλτάνο να δεχθεί τις αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων.
• Υπογράφεται μετά από πρόταση της Αγγλίας και της Γαλλίας το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας (3 Φεβρουαρίου 1830)  από τις τρεις δυνάμεις. Είναι η πρώτη διπλωματική πράξη που αναγνώριζε την Ελλάδα ως ανεξάρτητο κράτος με συνοριακή γραμμή τους ποταμούς Αχελώο και Σπερχειό.

ΣΥΝΘΗΚΗ: Συμφωνία μεταξύ κρατών για διμερή ή διεθνή ζητήματα (συνθήκη ειρήνης).

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ: Έντυπο που αναφέρει επί μέρους λεπτομέρειες σχετικά με συνθήκη που υπογράφτηκε.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ