ΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙ –ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΚΑΤΑΠΑΤΗΣΗ ΔΙΑΚΙΩΜΑΤΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ

Σήμερα, αφού οι άνθρωποι συνειδητοποίησαν ότι πρέπει κάπως να διασφαλίσουν τα δικαιώματά τους, συνειδητοποίηση που προέκυψε από αιματηρούς αγώνες, πόνο, θυσίες και ανθρώπινες ζωές, θεσπίστηκαν διάφοροι οργανισμοί σε διεθνές επίπεδο και συντάχθηκαν κείμενα γραπτά όπως η Οικουμενική Διακήρυξη των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, με σκοπό ακριβώς την κατοχύρωσή τους. Τα δικαιώματα αυτά όμως συχνά παραβιάζονται συνειδητά και μη, και το φαινόμενο παρατηρείται κυρίως στις κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Και γι’ αυτό ακριβώς, επειδή είναι ευάλωτες για οποιοδήποτε λόγο, αδυνατούν να δραστηριοποιηθούν και να αντιταχθούν στην καταπάτηση των δικαιωμάτων τους, δεν προβαίνουν σε διεκδίκησή τους και γίνονται θύματα εκμετάλλευσης.  Μία τέτοια ευάλωτη κοινωνική ομάδα είναι τα ανήλικα παιδιά. Τα παιδιά δεν έχουν την κατάλληλη παιδεία εξαιτίας της μικρής τους ηλικίας, δεν έχουν κριτική σκέψη, ούτε δύναμη να αντισταθούν στην εκμετάλλευσή τους. Ο χαρακτήρας τους είναι εύπλαστος καθώς είναι ακόμη αδιαμόρφωτος, μιμούνται τους μεγαλύτερους και παρασύρονται εύκολα χωρίς επίγνωση της κατάστασής τους, που θα τα ωθούσε ίσως σε κάποια αντίδραση. Επιπλέον είναι αθώα και άδολα πλάσματα, εύκολα θύματα όποιου δεν σεβαστεί την τρυφερότητα της ηλικίας τους και την ανικανότητά τους να συνειδητοποιήσουν και να κρίνουν. Έτσι, αδίστακτοι άνθρωποι καταπατούν τα δικαιώματα των παιδιών για τροφή, στέγη, ενδυμασία, οικογενειακή θαλπωρή, μόρφωση και παιχνίδι.

Ένα απ’ τα θεμελιωδέστερα δικαιώματα των παιδιών είναι να έχουν ένα επαρκές επίπεδο διαβίωσης , στέγη, τροφή , να περιφρουρείται η σωματική τους ασφάλεια και να έχουν πρόσβαση σε ιατρικές υπηρεσίες , αυτονόητα  αγαθά για την επιβίωση τους. Ακόμη όμως κι αυτά τα αυτονόητα αγαθά  στον εικοστό πρώτο αιώνα δεν εξασφαλίζονται όχι μόνο στις λεγόμενες υπανάπτυκτες χώρες αλλά και στο λεγόμενο προηγμένο δυτικό κόσμο.

Πολλά εκατομμύρια παιδιών στη Αφρική λιμοκτονούν και πεθαίνουν καθημερινά από την πείνα ή αποδεκατίζονται από ασθένειες μην έχοντας στοιχειώδεις ιατρικές υποδομές και εμβολιασμούς. Το πόσιμο νερό, που σπαταλιέται στις δυτικές κοινωνίες ,είναι δυσεύρετο, οι πηγές απ’ όπου πίνουν νερό μολυσμένες απ’ όπου μεταδίδονται ασθένειες, όπως η  ελονοσία, ξεχασμένες στον 21ο αιώνα. Δεν έχουν στοιχειώδη φάρμακα, υποσιτίζονται  και καθημερινά αποδεκατίζονται εκατοντάδες παιδιά αβοήθητα.

Κι ενώ θα περίμενε κανείς ότι τα δικαιώματα επιβίωσης των παιδιών στις προηγμένες χώρες είναι τουλάχιστον εξασφαλισμένα, τα στοιχεία έρχονται ν’ αποδείξουν ότι ακόμα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση το φαγητό, η στέγη και η περίθαλψη για  πολλά παιδιά είναι στοιχεία πολυτέλειας. Βάσει στοιχείων που δημοσίευσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τα 78 εκατομμύρια πολιτών της ΕΕ που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας ένας στους τέσσερις είναι παιδί. Με άλλα λόγια, 14.820.000 παιδιά, δηλαδή το 19% των παιδιών που ζουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, απειλούνται από τη φτώχεια.

Επιπλέον καταπατώνται καθημερινά δικαιώματα προστασίας των παιδιών  από την εκμετάλλευση, την κακοποίηση, τα βασανιστήρια  και άλλα ανάμεσα στα οποία είναι και η παιδική εργασία. Για 100 εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο, αυτή τη χρονιά δεν χτύπησε το κουδούνι του σχολείου, απλούστατα γιατί δεν πηγαίνουν σχολείο επειδή δουλεύουν, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας. Πάνω από 246 εκατομμύρια παιδιά (ηλικίας 5 έως 17 ετών) στον κόσμο εργάζονται. Και δυστυχώς, αντίθετα από ότι θα νόμιζαν πολλοί, το φαινόμενο των εργαζόμενων παιδιών και των παιδιών που δεν πάνε στο σχολείο δεν είναι άγνωστο και στη χώρα μας. Το μέλλον γι” αυτά τα παιδιά διαγράφεται ζοφερό, καθώς δεν τους δίνεται καν η δυνατότητα να αναπτύξουν τις ικανότητές τους και να διευρύνουν τις γνώσεις και τις δεξιότητές τους αλλά και την κοινωνική τους θέση μέσα από το σχολείο. Βασικά δικαιώματα του παιδιού όπως το δικαίωμα στη μόρφωση και το δικαίωμα στο παιχνίδι είναι άγνωστα γι” αυτά τα παιδιά. Κάποια δουλεύουν σε θορυβώδη κι επικίνδυνα εργοστάσια, άλλα στα χωράφια από την αυγή ως το σούρουπο, άλλα είναι θύματα της βιομηχανίας του σεξ.  Πολλά είναι «αόρατα» κυριολεκτικά, καθώς δουλεύουν σε σπίτια ως οικιακοί βοηθοί, ή σε βιοτεχνίες κατασκευής χαλιών ή αθλητικών ειδών (π.χ. μπάλες στο Πακιστάν), συχνά με κάποια μορφή σκλαβιάς.  Κάποια τραυματίζονται σοβαρά ή πεθαίνουν πριν καν την εφηβεία. Και ας μην ξεχνάμε τα ψυχολογικά τραύματα και την καθυστέρηση στην πνευματική και σωματική ανάπτυξη ενός παιδιού που δουλεύει.
Η οικονομική συνεισφορά τους στον ελλιπή οικογενειακό προϋπολογισμό αποτελεί τον βασικότερο παράγοντα που ωθεί τα παιδιά στην εργασία και κατ” επέκταση στην εκμετάλλευσή τους από πολύ μικρή ηλικία. Ο κυρίαρχος ρόλος του οικονομικού παράγοντα στην έναρξη της παιδικής εργασίας γίνεται φανερός αν εξετάσει κανείς την οικογενειακή προέλευση των παιδιών. Πρόκειται κυρίως για παιδιά οικονομικώς ασθενέστερων οικογενειών, αναλφάβητων και σε μεγάλο ποσοστό προσφύγων. Για παράδειγμα, βλέπουμε πολλά παιδιά να στέκονται στα φανάρια των δρόμων πουλώντας χαρτομάντιλα ή καθαρίζοντας τζάμια αυτοκινήτων όλη μέρα, ζητιανεύοντας λίγα χρήματα από τους περαστικούς. Μπορούν λογικά εύκολα να χαθούν ή κάποιος να τα κλέψει ή ακόμη να τα χτυπήσει κάποιο αυτοκίνητο, να τα κακομεταχειριστούν ή να τα κακοποιήσουν.
Η παιδική ηλικία δεν είναι σε όλες τις περιπτώσεις συνώνυμη με την ανεμελιά, το παιχνίδι και τα ξένοιαστα μαθητικά χρόνια, καθώς, εκατομμύρια παιδιά σε ολόκληρο τον κόσμο χάνουν νωρίς το παιδικό τους χαμόγελο και αναγκάζονται από την τρυφερή τους ηλικία να ενταχθούν στον σκληρό κόσμο της εργασίας.

Και η σκληρότητα απέναντι στα παιδιά δεν περιορίζεται εδώ. Το φαινόμενο της παιδικής κακοποίησης έχει πάρει ανησυχητικές διαστάσεις κατά τα τελευταία χρόνια. Πρόκειται για ένα ζήτημα, οι συνέπειες του οποίου έχουν διάρκεια και επηρεάζουν και τη μετέπειτα ζωή του παιδιού, μετατρέποντάς το σε έναν προβληματικό ενήλικο. Δημιουργεί άτομα με έντονα προβλήματα στις προσωπικές τους σχέσεις, τα οποία δυσκολεύονται να αγαπήσουν και να εμπιστευτούν, έχουν τάση προς καταχρήσεις, εμφανίζουν αγχώδεις διαταραχές, προβλήματα προσαρμοστικότητας και κατάθλιψη. Επίσης, οι άνθρωποι που υπέστησαν κακοποίηση όταν ήταν παιδιά ενδέχεται να προβούν οι ίδιοι σε κακοποίηση παιδιών όταν ενηλικιωθούν. Η κακοποίηση έχει διαφορετικές μορφές, περιλαμβάνει τη σωματική , την ψυχολογική , τη σεξουαλική κακοποίηση, την παραμέληση και την έκθεση σε κίνδυνο και την κάθε μορφής εκμετάλλευση. Υπάρχουν επίσης πολλές περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης των παιδιών ή πώλησής τους για περαιτέρω εκμετάλλευση. Γνωστές είναι οι περιπτώσεις πώλησης παιδικών οργάνων, με αποτέλεσμα την αποκόμιση τεράστιων χρηματικών ποσών. Δεν είναι επίσης λίγα τα περιστατικά ξυλοδαρμού μέχρι θανάτου παιδιών , σεξουαλικής κακοποίησης παιδιών ενώ ανησυχητικές διαστάσεις έχει πάρει το φαινόμενο της παιδικής πορνογραφίας  με τζίρο εκατομμυρίων δολαρίων. Σχεδόν 1 εκατομμύριο παιδιά πέφτουν κάθε χρόνο θύμα σεξουαλικής εκμετάλλευσης στη βιομηχανία του σέξ που αποφέρει αμύθητα κέρδη σε επιτήδειους.Επιπλέον πολλά παιδιά στρατολογούνται και πολεμούν εξυπηρετώντας ουσιαστικά τα συμφέροντα των μεγαλυτέρων τους. Στην Ανατολή, 300 χιλιάδες παιδιά εμπλέκονται άμεσα σε ένοπλες συρράξεις. Ακόμη πιο τραγική είναι η κατάσταση στις χώρες της Αφρικής. Τα παιδιά στρατεύονται από φονταμενταλιστικές οργανώσεις ή στρατολογούνται με τη βία από τοπικές αντάρτικες παραστρατιωτικές ομάδες, εκπαιδεύονται, εξοπλίζονται και μετατρέπονται, παρά τη μικρή τους ηλικία, σε μαχητές, που αναλαμβάνουν και αποστολές θανάτου. Αντί λοιπόν να προστατεύονται και να τους παρέχεται το κατάλληλο περιβάλλον για τη σωστή ανάπτυξη και την ολοκλήρωσή τους, τα εκμεταλλεύονται αδικαιολόγητα τραυματίζοντας την παιδική ψυχή τους και καταστρέφοντας τη ζωή τους.

Λύσεις για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών

ΔΙΑΚΡΑΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

• Οι κυβερνήσεις όλων των χωρών θα πρέπει να έλθουν σε συνεννόηση και να συνάψουν διακρατικές συμφωνίας συνεργασίας για την εξάρθρωση κυκλωμάτων εκμετάλλευσης , πορνείας , κακοποίησης  και εν γένει φαινόμενων καταπάτησης των δικαιωμάτων του παιδιού. Αυστηρή εφαρμογή των οικουμενικών διατάξεων και νόμων που προστατεύουν τα παιδιά. Θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί η νομοθεσία και να επιβάλλονται οι αυστηρότερες κυρώσεις στα ανθρώπινα κτήνη που καταστρέφουν την παιδική αθωότητα.  Ίσως για τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να εξεταστεί και η επαναφορά της θανατικής ποινής.
• Προσπάθεια καταπολέμησης της φτώχειας στις χώρες του Τρίτου κόσμου και εκπόνηση προγραμμάτων αρωγής σε μειονεκτούντες πληθυσμούς όπως πρόσφυγες, μετανάστες, πληθυσμοί με χαμηλό βιοτικό επίπεδο που ζουν κάτω απ’ το όριο της φτώχειας ώστε να καταστούν λιγότερο ευάλωτοι απέναντι στην εκμετάλλευση κάθε είδους και ειδικότερα τα αδύναμα μέλη τους που είναι τα παιδιά.
• Παγκόσμια ΜΜΕ και ο παγκόσμιος ιστός να εκμεταλλευτούν την ισχύ τους , να οργανώσουν εκστρατείες ενημέρωσης κι ευαισθητοποίησης της παγκόσμια κοινής γνώμης όχι όμως με επικαιρικό χαρακτήρα ή με διάθεση εντυπωσιασμού, αλλά με διάθεση σοβαρής ενημέρωσης για τις διαστάσεις σε παγκόσμια κλίμακα. Στηλίτευση και δημόσια διαπόμπευση των ατόμων που διαπράττουν εγκλήματα εις βάρος παιδιών. Προβολή κι ενίσχυση του ρόλου και του έργου των ανθρωπιστικών οργανώσεων.
• Διακρατική ενίσχυση των ανθρωπιστικών οργανώσεων οικονομικά και ηθικά  από τις ισχυρές κυβερνήσεις με σκοπό τη διεύρυνση της δράσης τους για την προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών
• Παιδεία δωρεάν , καταπολέμηση αναλφαβητισμού, εκπόνηση προγραμμάτων για την ισότιμη συμμετοχή των παιδιών στις εκπαιδευτικές βαθμίδες ιδίως παιδιών με χαμηλό βιοτικό επίπεδο.

ΚΡΑΤΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ

• Ενίσχυση του θεσμού της κοινωνικής πρόνοιας, δημιουργία υπηρεσιών καταγγελίας τέτοιων φαινομένων και άμεσης παρέμβασης σε περιπτώσεις κακοποίησης κι εκμετάλλευσης παιδιών από την πολιτεία. Δημιουργία εγκαταστάσεων ανά την επικράτεια που να φιλοξενούν και να βοηθούν στην επανένταξη παιδιά – θύματα.

• Κοινωνικές δράσεις ευαισθητοποίησης και ενεργοποίησης των πολιτών, προβολή εθελοντικού κινήματος στην ανάληψη δράσης αρωγής των παιδιών θυμάτων.
• Προγράμματα οικονομικής ενίσχυσης κι ομαλής κοινωνικής ένταξης των προσφύγων , των μεταναστών και των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων.